Vá màng nhĩ là một trong những phương pháp điều trị viêm tai giữa thủng nhĩ, cải thiện thính lực cho người bệnh. Tại Trung tâm Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, phẫu thuật vá nhĩ được tiến hành dưới nội soi gây mê, an toàn và mang lại hiệu quả tối ưu cho người bệnh.
Vá màng nhĩ là gì?
Vá màng nhĩ là một thủ thuật y tế được thực hiện để sửa chữa lỗ thủng hoặc rách trên màng nhĩ (màng tai). Màng nhĩ là một lớp màng mỏng ngăn cách tai ngoài với tai giữa. Đây là một phần của cấu trúc tai giữa giúp dẫn truyền âm thanh. Lớp màng mỏng này có thể bị thủng, hoặc rách do nhiều nguyên nhân khác nhau (dị vật, chấn thương vật lý, chấn thương áp suất, âm thanh,…), gọi chung là thủng màng nhĩ.
Người bị thủng màng nhĩ thường có các triệu chứng như:
- Đau tai: Cơn đau có thể nhói lên trong tai rồi giảm dần hoặc cơn đau tăng nặng khi có tình trạng nhiễm trùng xuất hiện;
- Tai chảy dịch, nhầy, mủ;
- Suy giảm hoặc mất thính lực;
- Ù tai, cảm giác đầy trong tai;
- Chóng mặt, quay cuồng, nôn, buồn nôn,..
ThS.BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng cho biết, màng nhĩ bị thủng có thể tự lành trong một số trường hợp mà không cần điều trị, hoặc chỉ điều trị nội khoa. Tuy nhiên, một số trường hợp thủng màng nhĩ, người bệnh phải phẫu thuật vá màng nhĩ để ngăn ngừa các biến chứng xuất hiện.
Tại sao phải phẫu thuật vá màng nhĩ?
Các trường hợp thủng nhĩ mức độ nặng, không can thiệp vá nhĩ hoặc can thiệp quá trễ có thể khiến người bệnh gặp một số biến chứng như:(1)
- Mất thính lực hoàn toàn (điếc sâu);
- Viêm tai giữa thủng nhĩ mạn tính, tái phát nhiều lần;
- Viêm tai xương chũm có Cholesteatoma: Đây là một biến chứng hiếm gặp nhưng Cholesteatoma là một khối u biểu bì lạc chỗ nằm ở xương chũm hoặc tai giữa, có thể gây liệt mặt và phá hủy các cấu trúc xương con trong tai.
Phương pháp vá màng nhĩ hiệu quả hiện nay
Phương pháp vá màng nhĩ hiệu quả hiện nay là phẫu thuật nội soi vá nhĩ dưới gây mê toàn thân.
Tại Trung tâm Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, phẫu thuật nội soi vá nhĩ được thực hiện với sự hỗ trợ của kính vi phẫu và hệ thống máy nội soi Karl-Storz (Đức) hiện đại, đảm bảo an toàn, thẩm mỹ, và giúp người bệnh nhanh hồi phục.
- Đầu tiên, bác sĩ phẫu thuật sẽ xử lý lỗ thủng bằng cách cắt đi phần rìa lỗ thủng, làm sạch những mô viêm trên màng nhĩ và tai giữa.
- Chuẩn bị một mảnh vá là lớp cân cơ sau tai (lớp vỏ bao của cơ) của bệnh nhân.
- Cuối cùng, bác sĩ đặt mảnh vá sát bên dưới lỗ thủng, cố định bằng thuốc tự tan trong hòm nhĩ và ống tai.
Thời gian phẫu thuật vá nhĩ khoảng 60-90 phút. Nếu kiểm tra có tổn thương ảnh hưởng đến hoạt động của 3 xương nhỏ ở tai giữa, bác sĩ sẽ tiến hành chỉnh sửa tại chỗ hoặc đặt vật liệu thay thế (được gọi là chỉnh hình xương con). Bác sĩ phẫu thuật sử dụng kính vi phẫu hoặc hệ thống nội soi tai để quan sát và phẫu thuật màng nhĩ, các xương con trong tai. (2)
Sau phẫu thuật, người bệnh chỉ cần dán băng nhỏ sau tai và cắt chỉ, bỏ băng sau 1 tuần. Thời gian hồi phục hoàn toàn khoảng 3 – 4 tuần.
Các nghiên cứu cho thấy, phẫu thuật vá màng nhĩ có tỷ lệ thành công lên tới 80-90%.
Đối tượng chỉ định và chống chỉ định
Bác sĩ Thúy Hằng cho biết, phẫu thuật vá màng nhĩ có thể được chỉ định trong các trường hợp như:
- Vết rách, thủng trên màng nhĩ không lành lại theo thời gian.
- Lỗ thủng màng nhĩ gây nhiễm trùng tai, ứ dịch trong tai giữa.
- Xuất hiện các biến chứng như suy giảm hoặc mất thính lực.
Những bệnh nhân có viêm tai xương chũm nặng, có hiện tượng hủy xương trong tai nghi ngờ do bệnh lý cholesteatoma sẽ chống chỉ định với phẫu thuật vá nhĩ.
Các trường hợp thủng nhĩ kèm tình trạng nhiễm trùng, cần điều trị ổn định tình trạng nhiễm trùng rồi mới tiến hành phẫu thuật.
Ưu nhược điểm của phẫu thuật vá màng nhĩ
1. Ưu điểm
Phẫu thuật vá màng nhĩ bằng nội soi có nhiều ưu điểm vượt trội so với phương pháp mổ mở.
- Phương pháp phẫu thuật nội soi vá nhĩ cho tầm nhìn rộng hơn, tăng độ phóng đại và hình ảnh rõ nét. Bác sĩ có thể quan sát được cả những góc khuất khó nhìn thấy trong tai giữa, từ đó phẫu thuật chuẩn xác hơn, đem lại nhiều hiệu quả cao hơn.
- Phẫu thuật tiến hành dưới gây mê nên người bệnh không cảm thấy đau đớn trong khi mổ.
- Ít xâm lấn, ít chảy máu nên vết thương sẽ hồi phục nhanh hơn, bệnh nhân ít đau sau mổ.
- Thời gian phẫu thuật ngắn, hạn chế lượng thuốc mê sử dụng, bệnh nhân nhanh hồi tỉnh.
- Chỉ với một đường rạch nhỏ, phẫu thuật nội soi vá nhĩ đảm bảo thẩm mỹ cho người bệnh. Người bệnh đeo một băng gạc nhỏ sau tai, được cắt chỉ sau 1 tuần và ít để lại sẹo xấu.
- Phẫu thuật nội soi vá màng nhĩ an toàn, có thể thực hiện cho cả người lớn và trẻ em.
- Thời gian để màng nhĩ lành hoàn toàn sẽ khoảng 3 – 4 tuần sau phẫu thuật.
2. Nhược điểm
Phẫu thuật nội soi vá màng nhĩ là một phẫu không quá nguy hiểm, nhưng đòi hỏi chuyên gia giàu kinh nghiệm mổ nội soi. Bệnh nhân có nguy cơ bị bỏng nhiệt do ánh sáng từ máy nội soi nếu bác sĩ phẫu thuật thiếu kinh nghiệm.
Bên cạnh đó, các biến chứng trong và sau phẫu thuật vẫn có thể xảy ra như chảy máu trong mổ cản trở tầm nhìn của bác sĩ; chảy máu sau mổ; chóng mặt; tổn thương các xương con ở tai giữa; ảnh hưởng thính lực; tổn thương dây thần kinh mặt hoặc dây thần kinh kiểm soát một phần vị giác;…
Quy trình phẫu thuật vá màng nhĩ
Tại Trung tâm Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, quy trình phẫu thuật vá màng nhĩ được tiến hành chặt chẽ theo từng bước.
Người bệnh cần thăm khám với bác sĩ trước khi có chỉ định vá màng nhĩ. Bác sĩ sẽ thăm khám các triệu chứng lâm sàng và thực hiện một số xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh cần thiết. Phổ biến nhất là:
- Nội soi: Nội soi tai mũi họng là một biện pháp thường quy khi thăm khám các bệnh lý tai mũi họng, trong đó có thủng màng nhĩ. Ống nội soi được đưa vào ống tai người bệnh, đầu ống nội soi có gắn một camera chuyên dụng giúp truyền hình ảnh ra màn hình bên ngoài với độ phóng đại và rõ nét các cấu trúc trong tai, bác sĩ có thể quan sát được màng nhĩ có bị thủng không, thủng ở vị trí nào, mức độ thủng ra sao và bệnh nhân có kèm tình trạng nhiễm trùng hay không.
- Đo thính lực: Nhiều bệnh nhân thủng nhĩ có kèm tình trạng suy giảm hoặc mất thính lực, bác sĩ cần đo thính lực để đánh giá ngưỡng nghe ở mỗi tai của người bệnh.
- Chụp CT: Những trường hợp nghi ngờ tổn thương các cấu trúc tai giữa, tai trong, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT để đánh giá, theo dõi khi cần thiết.
Sau khi đã chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ tư vấn các phương pháp điều trị bao gồm nội khoa (uống thuốc) và ngoại khoa (phẫu thuật). Việc lựa chọn phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ bệnh, thời gian mắc bệnh và tình trạng hiện tại của bệnh nhân.
1. Trước khi vá màng nhĩ
Trước khi vá màng nhĩ, người bệnh cần thực hiện một số yêu cầu như:
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp kiểm tra tình trạng đông máu, số lượng tế bào máu của bệnh nhân, từ đó dự đoán tình trạng chảy máu của bệnh nhân trong quá trình mổ và sau mổ.
- Không tự ý dùng thuốc: Vào tuần trước ngày phẫu thuật vá màng nhĩ, người bệnh không được tự ý dùng các loại thuốc ảnh hưởng đến quá trình đông cầm máu. Tốt nhất hãy trao đổi với bác sĩ điều trị để biết loại thuốc nào có thể sử dụng được. Một số loại thuốc liên quan vấn đề đông máu cần tránh là Ibuprofen, Aspirin,…
- Vào đêm trước phẫu thuật, không ăn, uống gì từ sau nửa đêm. Nếu bác sĩ kê thuốc uống, có thể uống với một ít nước.
- Thăm khám tiền mê trước khi tiến hành phẫu thuật.
Bác sĩ Thúy Hằng cho biết, người bệnh nên chủ động báo với bác sĩ về các loại thuốc, thực phẩm chức năng đang sử dụng; các loại thuốc, thực phẩm, đồ dùng xà bông, sữa tắm bị dị ứng;…
Nếu trước ngày phẫu thuật người bệnh bị cảm cúm, sổ mũi, tai bị chảy dịch hoặc có bất kỳ vấn đề bất thường nào, hãy báo ngay với bác sĩ để được kiểm tra. Việc điều trị ổn định tình trạng nhiễm trùng trước khi mổ sẽ giúp ca mổ diễn ra thuận lợi, an toàn nhất.
2. Sau khi vá màng nhĩ
Hậu phẫu, người bệnh được nhét merocel (một vật liệu xốp mềm tương tự như bông gạc) vào trong tai để cố định tai mổ. Merocel sẽ được lấy ra sau khoảng 1 tuần tái khám.
Đồng thời, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc nhỏ tai (dạng dung dịch) để phòng ngừa nhiễm trùng sau mổ cho người bệnh.
3. Những điều cần tránh sau khi vá màng nhĩ
Bác sĩ Thúy Hằng khuyến cáo, trong khoảng thời gian 3 – 4 tuần chờ màng nhĩ lành hẳn, người bệnh cần tránh:
- Xì mũi: Nếu cần xì mũi, hãy bịt nhẹ một bên mũi và xì nhẹ nhàng bên còn lại. Nếu cần hắt hơi, hãy mở miệng khi hắt hơi. Các tác động từ xì mũi, hắt hơi không đúng cách có thể vô tình làm thủng màng nhĩ mới. Người bệnh cần báo với bác sĩ nếu có tình trạng viêm mũi dị ứng, sổ mũi kèm theo.
- Giữ cho tai khô ráo: Khi đi tắm người bệnh cần dùng trùm đầu và đảm bảo vùng tai phẫu thuật được khô ráo. Tuyệt đối không đi bơi trong thời gian thủng màng nhĩ và kể cả sau khi phẫu thuật. Đến khi màng nhĩ mới lành hẳn, người bệnh có thể sinh hoạt bình thường.
- Đi máy bay: Việc chênh lệch áp suất khi máy bay cất cánh, hạ cánh có thể làm thủng màng nhĩ mới.
4. Chăm sóc bệnh nhân sau mổ vá màng nhĩ
Bên cạnh những lưu ý cần tránh như xì mũi, giữ tai khô ráo, không nên đi máy bay, việc chăm sóc bệnh nhân sau mổ vá màng nhĩ không quá đặc biệt.
- Người bệnh nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng. Ngày đầu sau phẫu thuật ăn theo chế độ bệnh lý, từ ngày thứ 2 ăn uống bình thường.
- Sát trùng vết thương, thay băng tai mỗi ngày theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
- Uống thuốc theo toa, tái khám theo lịch hẹn.
- Tránh khu vực có tiếng động quá lớn.
- Cẩn trọng trong quan hệ tình dục, tránh vận động nặng trong vòng 1 – 2 tuần sau mổ.
- Không nằm nghiêng đè lên tai mổ.
Người bệnh cần chủ động thăm khám bác sĩ khi có dấu hiệu nghe kém nhiều hơn trước khi mổ, méo mặt, cảm cúm, nghẹt mũi, sổ mũi, nhiễm trùng vết mổ, sốt cao.
Các thắc mắc về vá màng nhĩ
1. Có nên vá màng nhĩ không?
Tiến hành phẫu thuật vá màng nhĩ khi có chỉ định của bác sĩ là một điều cần thiết. Phương pháp này giúp người bệnh có thể phục hồi màng nhĩ, phục hồi thính lực, tránh những biến chứng nguy hiểm xảy ra.
Kết quả phẫu thuật sẽ tùy thuộc vào kích thước, vị trí lỗ thủng, sức nghe, thời gian thủng nhĩ, mức độ lan rộng của nhiễm trùng,… Tuy nhiên, phẫu thuật được chứng minh có tỷ lệ thành công lên tới 80-90%.
2. Phẫu thuật vá màng nhĩ có đau không?
Người bệnh có thể bị đau trong vài ngày sau phẫu thuật vá màng nhĩ. Nếu có triệu chứng đau xảy ra, hãy báo với nhân viên y tế để được kê thuốc giảm đau.
3. Mổ vá màng nhĩ có nguy hiểm không?
Mổ vá màng nhĩ không nguy hiểm và biến chứng của phẫu thuật vá màng nhĩ rất hiếm. Tuy nhiên, vẫn có thể xảy ra một số trường hợp như chảy máu sau mổ, suy giảm thính lực, tổn thương dây thần kinh, miếng vá màng nhĩ không giải quyết được tình trạng thủng nhĩ, xuất hiện một lỗ thủng khác trên màng nhĩ.
4. Triệu chứng sau khi vá màng nhĩ?
Sau phẫu thuật, các triệu chứng như đau nhói ở tai, cảm giác đầy tai, tai chứa dịch, ù tai, nghe thấy một vài âm thanh lạ trong tai,… có thể xảy ra. Nhưng các triệu chứng này thường nhẹ và sẽ hết dần sau khoảng một tuần.
5. Vá màng nhĩ có nghe rõ hơn không?
Người bệnh bị suy giảm thính lực do thủng màng nhĩ có thể hồi phục sức nghe sau khi đã vá màng nhĩ và vết thương lành hẳn.
6. Vá màng nhĩ mất bao lâu?
Thời gian phẫu thuật nội soi vá màng nhĩ trung bình khoảng 60-90 phút. Tuy nhiên tùy trường hợp thời gian có thể dài hay ngắn.
7. Vá màng nhĩ có hết ù tai không?
Sau phẫu thuật vá màng nhĩ, khi vết thương lành hẳn, người bệnh có thể hết ù tai, thường mất khoảng 5 – 7 ngày.
8. Vá màng nhĩ có phải nằm viện không?
Sau phẫu thuật vá màng nhĩ, người bệnh có thể nằm viện khoảng 2 ngày để bác sĩ theo dõi mọi diễn tiến sau mổ, đảm bảo an toàn tối đa cho người bệnh.
9. Vá màng nhĩ ở bệnh viện nào tốt?
Tại Trung tâm Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, phẫu thuật nội soi vá nhĩ được thực hiện bằng hệ thống kính vi phẫu và hệ thống máy nội soi Karl-Storz (Đức) hiện đại, chuyên gia giàu kinh nghiệm, giúp đảm bảo an toàn cho người bệnh và đem lại hiệu quả tối đa. Phẫu thuật có thể tiến hành ở cả trẻ em và người lớn khi có chỉ định của bác sĩ.
10. Chi phí phẫu thuật vá màng nhĩ?
Chi phí vá màng nhĩ ở mỗi cơ sở y tế có thể khác nhau, tùy thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất, phương pháp phẫu thuật, chuyên gia giàu kinh nghiệm và điều kiện chăm sóc hậu phẫu. Do đó, người bệnh cần thăm khám với bác sĩ để được tư vấn chính xác nhất về chi phí cho quá trình phẫu thuật vá nhĩ sắp tới của mình.
Để đặt lịch khám, điều trị bệnh lý thủng màng nhĩ tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng vui lòng liên hệ:
Phẫu thuật nội soi vá màng nhĩ là kỹ thuật tinh vi, đòi hỏi phẫu thuật viên dày dặn kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại để đạt hiệu quả tốt nhất, tránh các biến chứng nguy hiểm như tổn thương dây thần kinh gây liệt mặt, tổn thương chuỗi xương con gây giảm thính lực, chảy máu sau mổ,… Do đó, người bệnh cần lựa chọn cơ sở y tế uy tín để được tư vấn đầy đủ, cụ thể trước khi quyết định phẫu thuật.
