Viêm ống tai ngoài có thể gặp ở mọi lứa tuổi và gây biến chứng nghiêm trọng như bít lấp ống tai, mất thính lực, thậm chí tử vong. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân, cách điều trị viêm ống tai ngoài qua chia sẻ của thạc sĩ bác sĩ Trương Minh Thịnh, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Yếu tố nguy cơ bị viêm ống tai ngoài
Ống tai ngoài là phần ống tai từ màng nhĩ đến vành tai, được bao phủ bởi các nang lông và tuyến sản xuất ráy tai. Lớp ráy tai tạo thành hàng rào bảo vệ tự nhiên (môi trường axit), giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn trong ống tai. Khi lớp biểu mô trong tai bị tổn thương cộng với độ ẩm cao sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm phát triển trong ống tai gây viêm. Viêm ống tai ngoài (otitis externa) là tình trạng ống tai nhiễm trùng do vi khuẩn, nấm hoặc dị ứng da.
Có nhiều yếu tố nguy cơ gây viêm ống tai ngoài như:
- Các loại vi khuẩn, phổ biến nhất là trực khuẩn mủ xanh (Pseudomonas aeruginosa) và tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus).
- Tai thường xuyên ẩm ướt (do bơi lội, tắm, mồ hôi), tạo ra môi trường cho vi khuẩn và nấm phát triển.
- Tai bị chấn thương do tai nạn, trầy xước, lấy ráy tai không đúng cách.
- Bệnh da liễu như chàm, vảy nến làm tăng nguy cơ mắc viêm ống tai ngoài.
- Người có tiền sử mắc viêm ống tai ngoài.
- Người mắc tiểu đường hoặc bệnh gây suy giảm miễn dịch.
- Người đang được điều trị ung thư bằng hóa – xạ trị.
- Căng thẳng, stress kéo dài.
Triệu chứng phổ biến của viêm ống tai ngoài bao gồm:
- Đau tai, cơn đau có thể nặng hơn về đêm hoặc khi chạm vào tai.
- Cảm giác ngứa trong ống tai, vành tai.
- Chảy dịch, mủ từ tai, dịch thường có mùi hôi.
- Giảm thính lực nếu viêm nhiễm xâm lấn đến chuỗi xương con hoặc màng nhĩ.
- Viêm tuyến mang tai gây sưng mặt, đẩy vành tai lên cao.
- Sốt cao trên 38,5 độ C.
- Trong trường hợp viêm ác tính, viêm nhiễm có thể lây lan đến các dây thần kinh sọ, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Khoảng 10% dân số thế giới mắc viêm ống tai ngoài ít nhất một lần trong đời. Bệnh có thể biểu hiện ở dạng cấp tính, mạn tính hoặc ác tính. Viêm tai ngoài dễ xảy ra ở trẻ từ 7-14 tuổi, người lớn tuổi, hoặc người đang gặp tình trạng suy giảm miễn dịch. (1)
Hướng dẫn cách điều trị viêm ống tai ngoài
Viêm ống tai ngoài có thể biểu hiện ở dạng cấp tính, mạn tính hoặc ác tính. Bác sĩ chẩn đoán thông qua khám lâm sàng, nội soi tai, chụp CT để xác định, phân loại tình trạng bệnh.
1. Điều trị viêm ống tai ngoài cấp tính
Viêm ống tai ngoài cấp tính khi bệnh kéo dài dưới 3 tuần, thường tự khỏi trong vòng 10 ngày mà không cần can thiệp y tế. Trong trường hợp cần chữa viêm ống tai ngoài cấp tính, bác sĩ có thể dùng các phương pháp:
- Làm sạch tai, rửa tai với nước muối sinh lý hoặc thuốc có tính axit để ngăn vi khuẩn phát triển trong tai.
- Dùng thuốc giảm đau như paracetamol, ibuprofen.
- Dùng thêm các loại thuốc kháng sinh nhỏ tai tại chỗ. Dùng kháng sinh đường uống khi cần thiết.
- Viêm ống tai ngoài cấp tính không biến chứng thường thuyên giảm trong vòng 48 giờ từ khi bắt đầu dùng kháng sinh. Nếu cơn đau dữ dội kéo dài hơn 72 giờ, cần được tái khám để bác sĩ đánh giá lại tình trạng viêm.
2. Điều trị viêm ống tai ngoài mạn tính
Người bệnh được chẩn đoán viêm ống tai ngoài mạn tính khi tình trạng viêm kéo dài hơn 3 tháng, hoặc bệnh tái phát ít nhất 4 lần/năm. Viêm ống tai ngoài mạn tính có thể do dạng cấp tính tiến triển thành, hoặc gặp ở người mắc bệnh gây suy giảm miễn dịch, bệnh da liễu.
Để điều trị viêm ống tai ngoài mạn tính, bác sĩ dùng một số phương pháp như:
- Thuốc kháng sinh đường uống.
- Thuốc kháng sinh dạng bôi, nhỏ tai như polymyxin B, neomycin, hydrocortisone, ofloxacin,…
- Làm sạch vùng viêm nhiễm, mô nấm trong ống tai.
- Kiểm soát, điều trị các bệnh gây suy giảm miễn dịch, tiểu đường, da liễu.
- Phẫu thuật mở rộng ống tai nếu mô viêm gây chít hẹp ống tai.
Các loại thuốc bôi/nhỏ tai có dung tích và tần suất sử dụng khác nhau, người bệnh cần lưu ý sử dụng đúng cách và liều lượng. Sau khi được điều trị, người bệnh cần lưu ý phòng tránh các tác nhân gây ra viêm ống tai ngoài để tránh tái phát. Cách phòng ngừa viêm ống tai ngoài sẽ được đề cập ở mục sau. (2)
3. Điều trị viêm ống tai ngoài ác tính
Viêm ống tai ngoài ác tính có thể gây nhiễm trùng nặng, hoại tử ống tai và các mô xung quanh. Bệnh thường gặp ở người lớn tuổi mắc bệnh tiểu đường hoặc suy giảm miễn dịch. Viêm ống tai ngoài ác tính cần được điều trị sớm, cách điều trị viêm ống tai ngoài ác tính gồm:
- Sử dụng kháng sinh đường uống liều cao hoặc kháng sinh tiêm qua tĩnh mạch trong vòng 4-6 tuần.
- Sử dụng thuốc kháng sinh dạng bôi/nhỏ kết hợp với vệ sinh tai đều đặn. Bác sĩ có thể đặt gạc meche trong tai để dẫn thuốc vào vùng viêm nhiễm hiệu quả hơn.
- Phẫu thuật tai và xương chũm được cân nhắc nếu mô hoại tử quá nhiều.
- Kết hợp kiểm soát lượng đường trong máu hoặc các bệnh có liên quan gây viêm ống tai ngoài.
Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ thường xuyên thực hiện kiểm tra cận lâm sàng và hình ảnh học để đánh giá mức độ đáp ứng của điều trị. Viêm ống tai ngoài ác tính có thể gây tử vong, thế nên, người bệnh phải tuyệt đối tuân theo chỉ định điều trị của bác sĩ.
Cách phòng ngừa viêm ống tai ngoài hiệu quả
Dưới đây là những phương pháp phòng ngừa viêm ống tai ngoài:
- Đeo bịt tai trước khi bơi, tắm. Nếu không đeo bịt tai, nên nghiêng đầu để nước chảy ra ngoài sau khi bơi hoặc tắm.
- Luôn giữ tai khô ráo, hạn chế dùng khăn, tăm bông để lau vùng ống tai, thay vào đó, nên để tai khô tự nhiên.
- Không sử dụng các vật nhọn, dễ gây trầy xước để lấy ráy tai.
- Tránh dùng chung dụng cụ vệ sinh tai.
- Vệ sinh máy trợ thính, nút tai, tai nghe thường xuyên. Không đeo tai nghe trong thời gian dài.
- Không tự ý rửa tai bằng xà phòng hoặc các dung dịch làm sạch khác mà không có chỉ định của bác sĩ.
- Không bơi, tắm bằng nguồn nước ô nhiễm.
Thắc mắc thường gặp
1. Viêm ống tai ngoài có chữa được không?
Bệnh viêm ống tai ngoài có thể được chữa trị dễ dàng, hiệu quả trong đa số trường hợp. Đặc biệt, người bệnh bắt buộc phải chữa viêm ống tai ngoài nếu gặp tình trạng viêm ác tính. Bác sĩ có thể dùng nhiều phương pháp khác nhau từ nội khoa đến ngoại khoa để điều trị và ngăn biến chứng của bệnh.
2. Viêm ống tai ngoài có tự khỏi không?
Ở nhiều trường hợp, viêm ống tai ngoài cấp tính có thể tự khỏi mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, nếu người bệnh mắc bệnh dạng ác tính hoặc mạn tính, cần được điều trị sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm.
3. Viêm ống tai ngoài bao lâu thì khỏi?
Với viêm ống tai ngoài cấp tính, bệnh thường mất 1-2 tuần để hồi phục. Với viêm ác tính, quá trình điều trị thường kéo dài từ 4-6 tuần, tùy theo độ đáp ứng trong điều trị.
4. Khám và điều trị viêm ống tai ngoài ở đâu?
Các bác sĩ tại Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM có thể điều trị hiệu quả viêm ống tai ngoài, giúp bảo tồn chức năng của tai cũng như sức khỏe của người bệnh.
Các bác sĩ tại Trung tâm Tai Mũi Họng là các chuyên gia đầu ngành, có chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm khám, điều trị các bệnh vùng tai mũi họng. Bên cạnh đó, bệnh viện còn trang bị nhiều máy móc, thiết bị hiện đại hàng đầu khu vực, giúp quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh nhanh chóng, hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM tự hào nhiều năm liền nằm trong danh sách 10 bệnh viện chất lượng nhất TP.HCM do Sở Y tế TP.HCM đánh giá và xếp hạng.
Năm 2023, bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM có chất lượng đứng thứ 7/120 bệnh viện tại TPHCM, cũng là bệnh viện tư nhân xếp vị trí cao nhất trong danh sách.
Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, cách điều trị viêm ống tai ngoài và phòng tránh bệnh. Với viêm ống tai ngoài mạn tính và ác tính, người bệnh cần được điều trị sớm để hạn chế các biến chứng nghiêm trọng.
