Mũi xoang là bộ phận đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể nhiều hơn bạn nghĩ. Hiểu đơn giản, mũi là bộ lọc không khí và làm ẩm, làm ấm không khí, giúp bảo vệ đường thở và cơ thể khỏi vi khuẩn, virus, bụi bẩn hoặc bất kỳ vật thể lạ nào có thể gây hại. Ngoài ra, mũi còn giúp ngửi được những mùi khác nhau ở xung quanh nhờ tiếp nhận các phân tử mùi của tế bào thần kinh khứu giác. Tuy nhiên, có một số bệnh về mũi khiến người bệnh khó chịu.
Bệnh về mũi xoang là gì?
Bệnh về mũi xoang là là các loại bệnh liên quan đến bộ phận này. Mũi xoang có nhiều vai trò quan trọng như lọc không khí, bảo vệ hệ thống hô hấp, nhận biết các loại mùi khác nhau,…
Bệnh về mũi có thể liên quan đến cấu trúc mũi như mũi ngoài, tiền đình mũi, vách ngăn, hệ thống xoang, niêm mạc, hoặc các cuốn mũi,…
Nguyên nhân bị bệnh về mũi xoang
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến các bệnh về mũi xoang, cụ thể như sau:
- Tiếp xúc với nhiều khói bụi, chất độc ô nhiễm của môi trường.
- Tiếp xúc thường xuyên với môi trường máy lạnh.
- Bệnh về mũi xoang trở nên trầm trọng khi tự ý sử dụng thuốc sai cách.
- Làm việc căng thẳng kéo dài, trong môi trường độc hại dẫn đến nguy cơ mắc bệnh về mũi xoang.
- Thời tiết thay đổi thất thường nhưng hệ miễn dịch chưa kịp thích nghi.
- Vệ sinh vùng mũi xoang không đúng cách, chọc ngoáy mũi.
- Sức đề kháng yếu, không thể chống chọi, dễ mắc bệnh.
- Chấn thương mũi, hàm, mặt.
Triệu chứng nhận biết bệnh về mũi xoang
Các bệnh về mũi thường biểu hiện bằng các triệu chứng đặc trưng, cụ thể như:
- Sổ mũi, chảy dịch mũi, nghẹt mũi.
- Chảy nước mắt, hắt hơi.
- Sốt.
- Đau nhức vùng mũi xoang.
- Đau đầu, chóng mắt.
- Mệt mỏi, khó chịu.
- Chất lượng giấc ngủ kém, thở khò khè, khó ngủ.
Các bệnh lý về mũi thường gặp
1. Viêm mũi cấp tính
Viêm mũi cấp tính do virus với triệu chứng chảy mũi và nghẹt mũi. Dịch mũi lúc này có màu trắng rồi chuyển sang màu vàng hoặc xanh cho thấy mũi bị nhiễm khuẩn. (1)
Bệnh này được điều trị bằng thuốc để cải thiện hệ hô hấp và giảm tiết dịch mũi, viêm mũi cấp tính sẽ hết trong vài ngày.
2. Viêm mũi mạn tính
Viêm mũi mạn tính kéo dài vài tuần, vài tháng, kèm các triệu chứng như nghẹt mũi, sổ mũi, khó ngửi được mùi vị.
3. Viêm mũi dị ứng
Viêm mũi dị ứng thường xuất hiện các biểu hiện như hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi kèm theo cảm giác mệt mỏi, khó thở.
Nguyên nhân do phản ứng miễn dịch với các yếu tố bên ngoài. Bác sĩ sẽ chỉ định nội soi để xác định chính xác nguyên nhân viêm mũi dị ứng và đưa ra phương pháp điều trị cụ thể.
4. Viêm xoang
Viêm niêm mạc xoang hay còn gọi là viêm xoang, gồm hai loại:
- Viêm xoang cấp tính: Là bệnh về mũi phổ biến, người bệnh sẽ đau vùng xoang, có thể chảy máu mũi và nghẹt ở cùng một bên mũi. Khi chẩn đoán, điều trị, bác sĩ tiến hành nội soi để kiểm tra mủ ở mốc xoang. Người bệnh sẽ đỡ sau vài ngày dùng thuốc kháng sinh, thuốc giảm triệu chứng kết hợp rửa mũi.
- Viêm xoang mạn tính: Trường hợp bệnh tái đi tái lại kéo dài kèm triệu chứng nghẹt mũi, giảm hoặc không ngửi được mùi vị, gọi là viêm xoang mạn tính. Bệnh này thường không gây đau nhiều, nguyên nhân do viêm phần niêm mạc nhưng không nhiễm trùng. Ngoài ra, một số người mắc viêm xoang mạn tính do polyp mũi hoặc polyp xoang. Tùy cơ địa, người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định phác đồ điều trị thích hợp.
5. Polyp mũi xoang
Polyp mũi xoang là bệnh thường gặp ở mũi và xoang. Bệnh này là một trong số những bệnh về mũi thường gặp, ảnh hưởng đến cuộc sống nhiều người. Đây là dạng u lành tính xuất hiện ở trong các xoang hoặc hốc mũi với cấu trúc bên ngoài là lớp biểu mô, bên trong là tổ chức liên kết với các tế bào bao xơ.
Với bệnh polyp mũi xoang, kích thước u nhỏ sẽ gây ít triệu chứng, ngược lại, kích thước u lớn làm cản trở đường hô hấp, gây khó thở, giảm khứu giác, nhức đầu, có thể dẫn đến biến dạng khuôn mặt.
6. Lệch vách ngăn mũi
Vách ngăn mũi bị dịch chuyển sang một bên, làm cho đường dẫn không khí một bên mũi nhỏ hơn bên còn lại gọi là lệch vách ngăn mũi. Tình trạng này xảy ra khi vách ngăn mũi chia đôi 2 cánh mũi bị dịch chuyển, thông thường, tình trạng này không ảnh hưởng sức khỏe, nhưng nếu lệch nghiêm trọng sẽ dẫn đến nghẹt mũi kéo dài, tăng nguy cơ viêm xoang mạn tính.
7. Chảy máu mũi
Chảy máu mũi là tình trạng máu chỉ ở 1 bên hay cả 2 bên hốc mũi. Do nhiều nguyên nhân khác nhau như viêm miễn, rối loạn đông máu, tăng huyết áp, hoặc nguy hiểm hơn là khối u vùng mũi xoang.
8. Rối loạn ngửi
Rối loạn ngửi là tình trạng xảy ra khi cơ quan khứu giác hoặc bộ phận cảm nhận mùi gặp vấn đề, chúng biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau như kém ngửi, không ngửi được, ngửi sai mùi,…
Nhiều trường hợp sau khi bị cảm cúm thì bị mất khứu giác nhưng chỉ là tạm thời. Một số trường hợp chấn thương đầu có thể gây mất khứu giác vĩnh viễn, ngửi sai mùi như lúc nào cũng ngửi thấy mùi hôi.
Tuy rối loạn ngửi không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng có thể gặp nguy hiểm vì không ngửi được mùi khí ga rò rỉ, mùi khét khi hỏa hoạn, mùi thức ăn bị thiu,…
9. Ung thư vùng mũi xoang
Độ tuổi mắc bệnh chủ yếu từ 35-55 tuổi, đàn ông có xu hướng mắc bệnh nhiều hơn phụ nữ.
Triệu chứng người bệnh là cảm giác căng cứng xoang, đau nhức vùng đầu, mặt,… kèm theo các dấu hiệu sưng mắt, chảy máu cam, đau răng hàm trên, đau tai,…
Điều trị bệnh về mũi
Khi phát hiện các triệu chứng bệnh về mũi, để không ảnh hưởng đường thở kèm theo biến chứng nghiêm trọng, bạn nên khám với bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được phát hiện, điều trị kịp thời.
1. Điều trị y tế
Việc phát hiện sớm bệnh về mũi rất quan trọng, triệu chứng bệnh ở mức độ nhẹ sẽ khắc phục dễ dàng hơn. Người bệnh cần chú ý các triệu chứng, bệnh về mũi dễ nhầm lẫn với bệnh cảm cúm thông thường.
Bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp, tùy thuộc vào bệnh cụ thể mà bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp. Đa số các trường hợp, bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc kê đơn với các bệnh về mũi thông thường.
2. Điều trị tại nhà
Để bệnh về mũi mau chóng thuyên giảm, việc chăm sóc, điều trị tại nhà là cần thiết, người bệnh cần áp dụng các biện pháp chăm sóc sau:
- Dùng nước muối sinh lý làm sạch mũi thường xuyên.
- Dùng máy tạo độ ẩm, hạn chế tình trạng khô rát, kích ứng mũi xoang do không gian sống quá khô.
- Hạn chế tiếp xúc người mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp hay cảm lạnh.
- Đeo khẩu trang cẩn thận, chú ý bảo vệ tai mũi họng khi thời tiết chuyển lạnh, giao mùa.
- Kê đầu cao khi ngủ để dịch trong xoang dễ thoát ra ngoài, giảm tắc nghẽn.
- Không nên hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng chất kích thích.
- Tránh những nơi nhiều khói bụi ô nhiễm.
- Tránh tiếp xúc với thú nuôi khi có tiền sử dị ứng lông chó, mèo.
- Vệ sinh sạch sẽ không gian sống để hạn chế bụi bẩn, nấm mốc tồn tại.
Cách phòng ngừa bệnh về mũi
- Vệ sinh nhà cửa thường xuyên để phòng ngừa các tác nhân gây bệnh.
- Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, tăng cường hệ miễn dịch.
- Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, khoa học, không để suy giảm sức đề kháng.
- Đeo khẩu trang khi ra bên ngoài hoặc làm việc trong môi trường có nhiều khói bụi ô nhiễm.
- Vệ sinh mũi thường xuyên bằng nước muối sinh lý để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh về mũi.
- Tránh các tác nhân gây dị ứng như lông động vật, phấn hoa,…
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Về cấu trúc, tai mũi họng thông với nhau nên một cơ quan viêm nhiễm sẽ dễ dẫn đến viêm nhiễm ở vị trí khác. Ngoài ra, một số trường hợp bệnh về mũi xoang không được điều trị sẽ gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến não, các dây thần kinh và mạch máu. Việc khám bệnh về mũi rất quan trọng để chẩn đoán, điều trị sớm các bệnh về mũi. Bạn nên khám bệnh về mũi khi có các triệu chứng dưới đây:
- Thường xuyên chảy mũi, nghẹt mũi, hắt hơi, đau nhức vùng quanh mũi.
- Thường bị đau đầu, chóng mặt.
- Chảy máu mũi.
- Gặp vấn đề về ngửi mùi.
Khám và điều trị bệnh về mũi ở đâu tốt?
Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM với đội ngũ bác sĩ chuyên gia giàu kinh nghiệm, chuyên môn vững vàng cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại giúp bạn khám và điều trị các bệnh về mũi.
Bệnh về mũi rất phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người bệnh. Cần khám và điều trị sớm với chuyên khoa Tai Mũi Họng để tránh bệnh tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm.
